Visie

Een aardgasvrije gemeente worden gaat niet vanzelf. Er zijn daarvoor veel veranderingen nodig. De gemeente Staphorst pakt dit pragmatisch aan door stap-voor-stap over te gaan op hernieuwbare bronnen aan de hand van natuurlijke momenten. De eerste logische stap hierbij is besparen, dit kan meteen en overal. Bij een logisch moment, bijvoorbeeld wanneer de CV-ketel kapot gaat kan vervolgens overgestapt worden op een hybride-warmtepomp (tussenoplossing) of volledig-elektrische warmtepomp (eindoplossing). Dit sluit aan op onderstaande transitiepaden.

Van de drie duurzame warmteoplossingen zet de gemeente vooral in op hernieuwbare gassen en all-electric. Collectieve initiatieven die vanuit de samenleving komen wil de gemeente faciliteren en stimuleren. Hiervoor maakt de gemeente een generiek procesvoorstel, maar gaat niet zelf aan de slag met collectieve systemen.

Voor duurzame gassen werkt de gemeente samen met RENDO. Duurzame gassen zijn en blijven ook in de toekomst echter schaars. We zien het hoofdzakelijk als oplossing voor gebouwen waar alternatieven voor uitblijven. Dit zijn voornamelijk monumentale panden en slecht te isoleren woningen. Daarnaast zal duurzaam gas ook een belangrijke energiebron worden voor het verduurzamen van de industrie.

Visie in relatie met toekomstige ontwikkelingen

Met deze visie willen we een realistisch beeld schetsen. Wij nemen zelf stappen, maar we gaan ervan uit dat het voor inwoners steeds aantrekkelijker wordt om te verduurzamen. We zien namelijk de volgende ontwikkelingen:

Nederland heeft de ambitie om in 2050 de gaskraan dicht te draaien;
De vraag naar elektriciteit zal grofweg verdubbelen ( Nederland klimaatneutraal in 2050: vier scenario's, Berenschot, 2020).
De overheid verhoogt de belasting op (en dus de prijs van) aardgas steeds verder om besparing te stimuleren, elektriciteit wordt dus relatief steeds goedkoper.
Alle woningen moeten verplicht een energielabel hebben bij verkoop. Ook door voorgenoemde zullen woningen met een laag energielabel onaantrekkelijker worden.
Jongere generaties vinden duurzaamheid steeds belangrijker en willen hier ook maatregelen voor nemen.
Door deze ontwikkelen voorzien wij een autonome verduurzaming van woningen. Hoe verder we in de tijd komen, hoe minder populair woningen met een slecht energielabel en een gasaansluiting worden.
Om deze reden, maar ook omdat Staphorst geen stedelijke omgeving is waar collectieve oplossingen zoals warmtenetten op grote schaal geschikt zijn, kiezen wij op dit moment voor een verbindende en faciliterende rol. De komende jaren wordt niemand in Staphorst gedwongen om van het aardgas af te gaan. We gaan inwoners er echter wel op wijzen dat het slim is om zelf stapsgewijs aan de slag te gaan. Daarbij willen we hen op allerlei manieren ondersteunen.

Handelingsperspectief lage inkomens en energiearmoede

De gemeente Staphorst vindt dat iedereen mee moet kunnen doen en dat de alternatieven zoveel mogelijk betaalbaar moeten zijn. Niet alle inwoners van Staphorst zullen de nodige investeringen kunnen betalen. Mensen met een kleine portemonnee kunnen ook geen aanspraak maken op subsidiepotten, aangezien die uitgaan van een eigen bijdrage. Dit kan een extra nadeel voor inwoners opleveren als de energieprijzen stijgen.

Dit blijft een groot aandachtspunt in de transitie naar een aardgasvrij gemeente. Momenteel is hier nog geen oplossing voor. De overheid denkt hier ook over na en is bezig met ontwikkeling van instrumenten hiervoor. Op dit moment hebben we nog geen passende oplossing voor dit probleem, maar we willen ons wel inzetten om hier een oplossing voor te vinden.

Gelijktijdig met de oplevering van de concept Transitievisie Warmte, was in Nederland sprake van een plotselinge en significante stijging van de gasprijzen. Het Rijk heeft hierop snel gehandeld en besloten om een generieke verlaging van de energiebelasting door te voeren van ongeveer 400 euro per huishouden. Hiervoor wordt in 2022 een bedrag van 2,7 miljard euro uitgetrokken. Daarnaast is een bedrag van € 150 miljoen beschikbaar om kwetsbare huishoudens met een hoge energierekening en / of slecht geïsoleerde woning te ondersteunen met isolatiemaatregelen via hun gemeente. Voor Staphorst wordt nog bepaald hoe dit bedrag precies ingezet gaat worden. Meer hierover is te lezen in de “Verkenning energie armoede” (beschikbaar via downloads) uitgevoerd door de gemeente Staphorst in november 2021 en op 7 december vastgesteld door het college.

Er wordt van energiearmoede worden gesproken als een huishouden meer dan 10% van het besteedbaar inkomen moet uitgeven aan het betalen van de energierekening. Dit geldt voor ongeveer 8% van de Nederlandse huishoudens. Een groter deel van de Nederlandse huishoudens heeft geen geld om te investeren in energiebesparende maatregelen of een warmtepomp. Met stijgende energieprijzen wordt de energierekening nog duurder, zonder dat deze mensen er voor kunnen zorgen dat er bespaard wordt.